POSTĘPOWANIE ALIMENTACYJNE

Działania wobec dłużników alimentacyjnych przewidziane w ustawie z dnia 7 września 2007r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (DZ. U. z 2020 r., poz. 808 ze zm.) podejmuje organ właściwy dłużnika tj. wójt, burmistrz lub prezydent miasta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dłużnika alimentacyjnego. Realizacja ww. ustawy może być także przekazana do jednostki organizacyjnej gminy.

Działania wobec dłużników alimentacyjnych podejmowane są na wniosek organu właściwego wierzyciela tj. wójta, burmistrza lub prezydenta miasta właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej jeśli:

• osobie uprawnionej zostało przyznane prawo do świadczenia z funduszu alimentacyjnego;
• osoba uprawniona do świadczenia alimentacyjnego od rodzica lub jej przedstawiciel ustawowy złoży do organu właściwego wierzyciela wniosek o podjęcie działań wobec dłużnika alimentacyjnego;
• osoba uprawniona została umieszczona w pieczy zastępczej.

Wniosek osoby uprawnionej o podjęcie działań wobec dłużnika alimentacyjnego

W przypadku bezskuteczności egzekucji osoba uprawniona do świadczenia alimentacyjnego od rodzica lub jej przedstawiciel ustawowy może złożyć do organu właściwego wierzyciela wniosek o podjęcie działań wobec dłużnika alimentacyjnego. Egzekucja bezskuteczna
w rozumieniu przepisów ww. ustawy to egzekucja, w wyniku której w okresie ostatnich dwóch miesięcy nie wyegzekwowano pełnej należności z tytułu zaległych i bieżących zobowiązań alimentacyjnych.
Prawo to przysługuje niezależnie od tego, czy w sprawie jest wypłacane świadczenie z funduszu alimentacyjnego. Jeśli osobie uprawnionej zostało przyznane prawo do świadczenia z funduszu alimentacyjnego, nie musi ona składać odrębnego wniosku w sprawie podjęcia działań wobec dłużnika alimentacyjnego, ponieważ organ wypłacający świadczenie z urzędu wystąpi
o podjęcie takich działań do organu właściwego dłużnika.

Wniosek o podjęcie działań wobec dłużnika alimentacyjnego składa się w organie właściwym wierzyciela (tzn. w Gminie Miasto Szczecin – Szczecińskie Centrum Świadczeń). 

Druki wniosków można pobierać bezpośrednio w Szczecińskim Centrum Świadczeń przy
ul. Kadłubka 12 lub na stronie internetowej Szczecińskiego Centrum Świadczeń w zakładce postępowania alimentacyjne. 

Do wniosku należy dołączyć: 

• kopię skróconego aktu urodzenia dziecka, upoważnienie od osoby uprawnionej do występowania w jej imieniu (w przypadku pełnoletniości osoby uprawnionej), 
• odpis prawomocnego orzeczenia sądu zasądzającego alimenty, zaświadczenie organu prowadzącego postępowanie egzekucyjne (komornika sądowego) o bezskuteczności egzekucji zawierające informację o stanie egzekucji, przyczynach jej bezskuteczności oraz działaniach podejmowanych w celu wyegzekwowania zasądzonych alimentów. 

O takie zaświadczenie może także wystąpić do komornika organ właściwy wierzyciela.

Działania podejmowane wobec dłużników alimentacyjnych przez organ właściwy dłużnika

Organ właściwy dłużnika przeprowadza wywiad alimentacyjny, w celu ustalenia sytuacji rodzinnej, dochodowej i zawodowej dłużnika alimentacyjnego, a także jego stanu zdrowia oraz przyczyn niełożenia na utrzymanie osoby uprawnionej oraz odbiera od niego oświadczenie majątkowe.
Organ właściwy dłużnika przekazuje komornikowi sądowemu informacje mające wpływ na skuteczność prowadzonej egzekucji, w szczególności zawarte w wywiadzie alimentacyjnym oraz oświadczeniu majątkowym dłużnika alimentacyjnego.

W przypadku gdy dłużnik alimentacyjny nie może wywiązać się ze swoich zobowiązań
z powodu braku zatrudnienia, organ właściwy dłużnika zobowiązuje go do zarejestrowania się jako bezrobotny albo jako poszukujący pracy w przypadku braku możliwości zarejestrowania się jako bezrobotny oraz informuje właściwy powiatowy urząd pracy o potrzebie aktywizacji zawodowej dłużnika.

Jeżeli dłużnik alimentacyjny uniemożliwia przeprowadzenie wywiadu alimentacyjnego lub odmówił:

• złożenia oświadczenia majątkowego,
• zarejestrowania się w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotny albo poszukujący pracy,
• bez uzasadnionej przyczyny, w rozumieniu przepisów o promocji zatrudnienia
  i instytucjach rynku pracy, przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, wykonywania prac społecznie użytecznych, prac interwencyjnych, robót publicznych, prac na zasadach robót publicznych albo udziału w szkoleniu, stażu lub przygotowaniu zawodowym dorosłych.

Organ właściwy dłużnika wszczyna postępowanie dotyczące uznania dłużnika za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych. Decyzji o uznaniu dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych nie wydaje się wobec dłużnika, który przez okres 6 ostatnich miesięcy wywiązywał się w każdym miesiącu ze zobowiązań alimentacyjnych w kwocie nie niższej niż 50% kwoty bieżąco ustalonych w tytule wykonawczym alimentów.
 
Gdy decyzja o uznaniu dłużnika za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych stanie się ostateczna, organ właściwy dłużnika:

• składa wniosek o ściganie dłużnika za przestępstwo określone w art. 209 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. z 2020r., poz. 1444 ze zm.) oraz
• kieruje wniosek do starosty o zatrzymanie prawa jazdy dłużnika alimentacyjnego.

Czynności podejmowane przez organ wypłacający świadczenie z funduszu alimentacyjnego  w odniesieniu do dłużników alimentacyjnych

Dłużnik alimentacyjny jest zobowiązany do zwrotu organowi właściwemu wierzyciela należności w wysokości świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego osobie uprawnionej, łącznie z odsetkami ustawowymi za opóźnienie. Odsetki są naliczane od pierwszego dnia następującego po dniu wypłaty świadczeń z funduszu alimentacyjnego, do dnia spłaty.

Organ właściwy wierzyciela przekazuje dłużnikowi alimentacyjnemu:

•     informację o przyznaniu osobie uprawnionej świadczeń z funduszu alimentacyjnego;
•     informację o wysokości zobowiązań dłużnika alimentacyjnego wobec Skarbu Państwa z tytułu:
• wypłaconych osobie uprawnionej świadczeń z funduszu alimentacyjnego na podstawie ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów,
• wypłaconych osobie uprawnionej na podstawie ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r.
  o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej (Dz. U. Nr 86, poz. 732 z późn. zm.) zaliczek alimentacyjnych,
• wypłaconych na podstawie ustawy z dnia 18 lipca 1974 r. o funduszu alimentacyjnym (Dz. U. z 1991 r. Nr 45, poz. 200, z późn. zm.) świadczeń z funduszu alimentacyjnego.

Na podstawie art. 8a ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, organ właściwy wierzyciela przekazuje do biura informacji gospodarczej informację gospodarczą
o zobowiązaniu lub zobowiązaniach dłużnika alimentacyjnego wynikających z tytułów,
o których mowa w art. 28 ust. 1 pkt 1 i 2 tej ustawy, w razie powstania zaległości za okres dłuższy niż 6 miesięcy.

UWAGA!

Przez bezskuteczną egzekucję należy rozumieć egzekucję, w wyniku której w okresie ostatnich dwóch miesięcy nie wyegzekwowano pełnej należności z tytułu zaległych i bieżących zobowiązań alimentacyjnych. Osoba uprawniona oznacza osobę uprawnioną do alimentów od rodzica na podstawie tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd, jeżeli egzekucja okazała się bezskuteczna. Działania są podejmowane w stosunku do dłużników przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Osoba uprawniona do świadczenia z funduszu alimentacyjnego nie składa wniosku o podjęcie działań wobec dłużnika alimentacyjnego, gdyż zostaną one podjęte z urzędu z chwilą wydania decyzji przyznającej świadczenie z funduszu.

Do działań tych należy:

• przeprowadzenie wywiadu alimentacyjnego,
• odebranie od dłużnika oświadczenia majątkowego,
• zobowiązanie dłużnika do zarejestrowania się w Powiatowym Urzędzie Pracy,
• aktywizacja zawodowa dłużnika alimentacyjnego,
• skierowanie dłużnika do robót publicznych,
• wszczęcie postępowania administracyjnego wobec dłużnika,
• wydanie decyzji orzekającej o uznaniu dłużnika za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych,
• przekazanie danych dłużnika do Biura Informacji Gospodarczej,
• złożenie wniosku do prokuratury o ściganie za przestępstwo określone w art. 209 Kodeksu Karnego,
• skierowanie wniosku do starosty o zatrzymanie prawa jazdy dłużnika alimentacyjnego,
• możliwość wytaczania powództwa na rzecz obywateli w sprawach o roszczenia alimentacyjne.